Deel 1 - juni 2023
Maandag 5 juni - Bad Lauchstädt
Rheden - Bad Lauchstädt 504 km 25 °C ☀️
Guten Morgen Deutschland ! Even voor elven passeren we de grens en zijn we al in het buitenland. Natuurlijk is dat geen kunst als je pak 'm beet 20 kilometer van de grens woont 😅. Eigenlijk is de passage zelfs aan de late kant. Tja, de supergezellige borrel die onverwachts uitloopt met een heerlijke BBQ bij buurtjes Paul & Irene 🍗🥩🦐🍷🥂 👍heeft tot gevolg dat het laatste inpakwerk toch nog de nodige tijd vergt deze ochtend.
Na stevig aanpoten en wat zweetdruppeltjes vertrekken we even over tienen en tanken in Duiven de LPG-tank vol. Het is stralend weer en niet al te druk op de weg. Vandaag gaan we wel de nodige kilometers wegmalen op de snelweg richting Dresden. We hebben maar twee en een halve week en die willen we zo goed mogelijk benutten. Ondanks her en der wat oponthoud door Baustellen stampt de Hymer goed door.
Na Kassel vervolgen we onze weg via de A38. Een iets langere weg, maar met veel minder wegopbrekingen dan de kortere A7. Wat borden langs de weg met namen van monumenten en musea maken duidelijk dat we het oude grensgebied tussen Westduitsland en de toenmalige DDR passeren. Aan het landschap zelf valt niets meer af te lezen.Wel verduidelijkt de passage onder de Heidkopf door de Tunnel der Deutschen Einheit, de plek waar eens het IJzeren Gordijn ondermeer hier dit heuvelgebied ontsierde.
Heidkopf tunnel ook wel bekend als de " Tunnel der Deutschen Einheit"
Tijdens een korte benen-strek-pauze bepalen we ons einddoel voor vandaag, een betaalde P in Bad Lauchstädt. We arriveren om 17.30 uur op de mooie parkeerplaats in het groen aan de rand van het plaatsje. Zo te zien hebben we de hele plek voor onszelf de komende nacht. Stoeltjes en tafeltje eruit, hapje en drankje, beentjes omhoog, heerlijk dat camperleven.
P Bad Lauchstädt N51.387798 E 11.8577196€/24h géén diensten
Dinsdag 6 juni - Dresden
Bad Lauchstädt - Dresden 159 km ☁️/🌧 20°C°
Het prachtige barokke stadssilhouet van de Dresdener Altstadt ontvouwt zich voor ons uit, als we via de Augustusbrücke de Elbe oversteken. Al sinds de 18e eeuw stond de magnifieke stad van de vorsten van Sachsen bekend als het Florence aan de Elbe. Tegen het wolkendek tekenen zich duidelijk de torens van de Frauenkirche, de Hofkirche en die van het Residenzschloss, de Georgtor af. Rechts opzij ligt daar ook nog de Semperoper, het befaamde operagebouw.
Dat wolkendek ligt er overigens al vanaf vanmorgen bij vertrek van de overnachtingsplaats. De afstand naar Dresden is zelfs met wat oponthoud door Stau snel overbrugt. En vanaf de CP direct aan de oever van de Elbe is de Altstadt in luttele minuten te bereiken .
CP N51.0569 O13.7432 €25,- incl. elektra
Op de Elbe steekt met een langgerekt hoornsignaal een slank nostalgisch rivierstoomschip van wal. Dichterbij gekomen zien veel gebouwen er toch wel erg nieuw uit. Nieuwe stukken gevel, nieuwe daken, nieuwe standbeelden en monumenten. Niet verwonderlijk. Op 13 en 14 februari 1945 werd de stad volkomen vernietigd. Een armada van 2500 geallieerde bommenwerpers veroorzaakte een vuurzee, die niet alleen de stad platbrandde, maar ook 25.000 mensen het leven kostte. Van de Altstadt werd 90% verwoest en het Florence aan de Elbe was veranderd in een blakerende puinhoop. Er was geen enkele militaire noodzaak voor de aanval. Maar in iedere oorlog worden grenzen opgezocht en overschreden en dit was een van die misstappen. Ondanks een voorzichtig begin stond de DDR-ideologie echt herstel in de weg. Pas na de Duitse Eenwording, de Wende, werd definitieve restauratie van de Altstadt effectief opgepakt. En nog steeds is men bezig met het kostbare en tijdrovende project.
We lopen in een inmiddels zacht miezerbuitje kalmpjes langs de fraaie vernieuwde gebouwen, laverend tussen de nodige toeristengroepen. Opvallend is dat velen afkomstig zijn uit Israël, wellicht omdat Dresden een grote Joodse gemeenschap had voor de 2e wereldoorlog. Indrukwekkend is de tegelmuur met de stamboomlijn van Saksische vorsten in een straat naast het stadspaleis en de Neumarkt met de Frauenkirche.
Na de lunch nemen we de tram naar het Dresdener Panometer. Het is een fascinerend 360° panorama wat in 2006 door Yadegar Asisi is gerealiseerd in een voormalige gasopslag. Een werkelijk gigantisch fotodoek in het gebouw laat de stad en haar inwoners zien vanuit de Hofkirchtoren op een willekeurige dag in de 18e eeuw, prachtig! De perspectieve illusie wordt versterkt door zicht vanaf een 13 meter hoge uitkijktoren, die midden in de ruimte staat, met rondom de fotowand.
Na afloop brengt de tram ons weer snel terug in de stad nabij de CP. Daar laten we ons naast het standbeeld van de Goldene Reiter op het buitenterras van Eiskafetaria Venetië neerzakken en laten ons verwennen met een heerlijke Vanillemokka Eiskaffee en een zalige Eisschokolad.
Woensdag 7 juni - Görlitz
Dresden - Bautzen - Görlitz 117 km ⛅ 23°C
In volle vaart stuift het wit busje van Bäckerei Hentschel het CP-terrein op en stopt schuin voor onze camper. Twee ferme claxonsignalen brengen leven in de brouwerij en rapido formeert zich een rij wachtende klanten. De struise bakkerin zwaait de achterdeuren open en start vanachter een heuse toonbank de verkoop van al haar brood en lekkers. In staccato-tempo voorziet zij ieder met verschillende soorten verse broodjes. Om vervolgens met haar grote handen te wijzen op haar machtige voorgevel, waar op haar t-shirt een soort tompouce-afbeelding prijkt.
Het blijkt te gaan om een gelaagd soort eiercake, de hausgemachte Original Eierschecken, jaja. De echte exemplaren zijn in slagorde naast de broodjes opgesteld. 'Schmecken wunderbar' lispelt de matrone op verleidelijke toon. Deze verkoopstrategie slaat aan en de stapel op tompouce lijkende cake neemt gestaag af. Ook wij weerstaan de verleiding niet. Wel hebben we al ontbeten, dus bergen we onze aankopen op, starten de camper en draaien pal achter de schielijk verdwijnende bakkerswagen de CP af.
Het duurt efkens voordat we Dresden uit zijn, maar dan rijden we de ruim 50 kilometer naar Bautzen in een klein uurtje weg. Onderweg is het rustig, ondanks wat Baustellen en het weer is goed. Aan de rand van Bautzen parkeren we op een gratis CP, pakken de fietsen en peddelen naar de Altstadt.
P bij Bautzen N51.1819 E14.4149 gratis, voorzieningen betalen
Blik op Bautzen
We bezoeken de St Petrusdom aan de Fleischmarkt, het eerste simultaan kerkgebouw in Duitsland. Sinds 1524 biedt het onderdak aan de Lutherse alsook aan de katholieke geloofsgemeenschap. Behalve twee altaren zijn er ook twee kerkorgels te vinden, uniek. Een koorhek in de kerk vormt de grens.
Een koorhek vormt de scheidingslijn tussen de twee kerkgedeelten
Beelden en retabel uit het Katholieke gedeelte van de kerk
Weer buiten gekomen duiken we in de Bautz'ner Senfladen, een winkel met de plaatselijke specialiteit, mosterd. We proeven de nodige soorten en uiteindelijk valt de keus op een Johanisbeeren-variant in aardewerk pot, heerlijk.
Het resultaat van onze proeverij was de mosterd met Johannisbeere
We fietsen naar de Gedenkstätte Bautzen, waar een museum is gevestigd in een berucht gevangeniscomplex. Gidsen zijn er vandaag helaas niet, maar een korte informatieve film geeft een verhelderende uitleg. Over hoe een 'normale' gevangenis door achtereenvolgens de Nazi's, de Russische geheime politie en de Stasi van de DDR steeds verder weggleed tot een heimelijk instituut waarin menselijke waarden systematisch werden onderdrukt, vertrapt en genihileerd.
Lopend door de cellencomplexen lezen we de getuigenissen van slachtoffers die vanwege politieke overtuigingen, geloof, of ras of gewoon wilde vluchten, in deze barbaarse mangel terechtkwamen. Het schets een gruwelijk en ontluisterend beeld van menselijk leed en onderdrukking. En bevestigt hoe ongelooflijk belangrijk onze eigen vrijheden zijn.
Gevangenen vervoer geheel verduisterd zodat men niet zag waar men naar toe gebracht werd
Cel
Een ex-politiek gevangene heeft zijn cel jaren na vrijlating, ingericht met origineel meubilair
Foto's en verhalen van slachtoffers
De trappengat openingen zijn voorzien van stalen netten om zo zelfmoordpogingen (springen) te voorkomen
Weer terug naar een Altstadt, wandelen langs de kromme Reichturm en gaan een hapje eten op een buitenterras. Opvallend is dan in Bautzen alles tweetalig wordt weergegeven, zo ook het menu, in het Duits en in het Sorbisch. Het is een minderheidstaal die dreigt te verdwijnen.
Terug bij de camper besluiten we door te rijden naar Görlitz tegen de Poolse grens. Aan het eind van de middag vinden we daar een plekje op een CP.
CP N51.13926 O14.97929 €10,- incl. elektra en services
Donderdag 8 juni - Karpacz (PL)
Görlitz (D) - Karpacz (PL) 115 km ⛅ 25°C
Vanuit Görlitz rijden we op de smalle brug over het glinsterend lint van de Neisse en komen in Zgorzelec, Polen. Voor WO II was dit één stad, maar is door het verschuiven van grenzen verdeeld. De herindeling van Polen die naar het westen opschoof, had ook grote gevolgen voor de ca. 10 miljoen etnische Duitsers (onder andere de Sorben) die ontheemd hun heil elders moesten zoeken.
We rijden door naar de A4 waar we bij een BP-station onze E-toll App voor zware campers laten activeren. Een jonge lelijk getatoeëerde, doch zeer vriendelijke vrouw is uitermate behulpzaam en in notime is er een prepaid tegoed gekoppeld aan de App. Het duurt wel even voordat we doorhebben hoe de App moeten gebruiken, want haar vingervlugheid waarmee ze door de App heengaat is voor ons nauwelijks te volgen. Met een actieve App vervolgen we onze route en slaan af richting Jelenia Gora. Het is een mooie slingerende route zuidwaarts naar het Reuzengebergte in het grensgebied met Tsjechië.
We verlaten de gele weg voor een klein smal wit weggetje
Het is heerlijk weer, zonnig en 25°C. Jelenia Gora, het oude mooie Hirschberg slaan we over, we zijn hier 25 jaar geleden al eens geweest. Vandaag rijden we door hoger de bergen in naar het skioord Karpacz. Het is druk in deze regio, veel (Poolse) dagtoeristen. Vandaag wordt het Sacrementsdag gevierd en is het een vrije dag in het streng katholieke Polen. Ik vermoed overigens ook dat naast uitingen als processies dit ook de bloemenzeeën veroorzaakt die we overal zien op begraafplaatsen.
Net buiten Karpacz parkeren we de camper en gaan te voet door een bospad omhoog naar de beroemde en verrassende Swiatynia Wang, een 13e eeuws Noors houten staafkerkje. Verkregen in 1840 door de Pruisische koning Willem uit het Noorse plaatsje Wang, werd deze gedemonteerd, per schip en paardenwagen naar hier gebracht en opgebouwd. Dit alles op voorspraak van Gravin van Reden die de kleine Protestantse gemeenschap een kerk wilde aanbieden.
Het schitterend gelegen kerkje doemt na een stevige wandeling op. Talloze toeristen vergapen zich aan het houten bouwsel vol intrigerende Vikingmotieven en dwalen rond in de prachtig aangelegde tuin. De trekpleister is naar goed Pools gebruik ruim voldoende omzoomd met talloze restaurantjes, snackgelegenheden en softijs-tentjes.
We dalen af richting camper en rijden door het nog drukkere Karpacz en vinden aan de rand een goede overnachtingsplek. Beentjes omhoog, drankje erbij, relaxtime!
Camping Pole Namiotowe N50.780405 O15.762235
106 PLN incl. elektra
Vrijdag 9 juni - Wroclaw
Karpacz - Wroclaw 135 km ⛅/🌧 25°C
In Swidnica, op een groot ommuurd terrein ligt bijna verborgen tussen de dichte begroeiing en hoge bomen een opmerkelijk kerkgebouw met een intrigerende geschiedenis. Bij het verdrag van Westfalen in 1648 dat een eind maakte aan de 30-jarige oorlog werd bepaald dat het volk het geloof van de vorst moest aannemen. Omdat Silezië, nu in handen van de katholieke Habsburgers, hoofdzakelijk protestants was kwam voor deze regio een uitzondering. Er mochten 3 Lutherse (vredes)kerken worden gebouwd, verrassend tolerant.
Wel waren er strikte regels. Er moest buiten de stadsmuren worden gebouwd en het was verboden steen en baksteen te gebruiken. En het moest in één jaar gereed zijn. Door deze beperkingen zouden het hooguit wat wankele bouwsels worden dacht men. Echter ze hadden buiten het genie van architect Albrecht van Säbisch gerekend. Het lukte hem in Swidnica van hout en leem een complex mega-gebouw te realiseren in 1 jaar. Vandaag de dag ligt het park met de Vredeskerk, Kosciól Pokoju, midden in de stad.
We stappen naar binnen en vergapen ons aan de spectaculaire inrichting. Alles in het weelderige, kleurrijke en uitbundige interieur is van hout. De hoofdaltaren, de kansels, de zuilen en zelfs de doopvont. In de kolossale ruimte passen 7500 gelovigen, whoops!
Sinds 2001 staat de kerk, samen met de zusterkerk in Jawor, op de lijst van Wereld Erfgoed, een pareltje die je met verstomming slaat.
Op de mooie bergachtige route hiernaartoe vanmorgen was het weer goed, maar nu is het aan het spetteren. We besluiten dan ook na het kerkbezoek bij het wachtershuisje aan de poort wat thee en taart naar binnen te werken. Porties zijn naar goed Pools gebruik te groot, het smaakt uitstekend 😋.
We rijden vanmiddag door naar Wroclaw (Breslau) om daar op de stadscamping te overnachten. Boodschappen hebben we al gedaan bij een Netto-supermarkt onderweg. Prijspeil voor de meeste benodigdheden is lager dan bij ons thuis. Camping N°117 ligt naast het Olimpijski Stadion. Als wij rond zessen arriveren, wandelt een hele stoet mensen door de poorten om een motorcross bij te wonen.
Camping N°117 N51.117413 O17.090926
PLN 115 incl. elektra
Met het lawaai van al brullende motoren op de achtergrond, stappen we voor de poort op de tram, gratis voor 65+ers. In het voetgangersgebied van het centrum is het een drukte van belang en de hoeveelheid eetgelegenheden ongekend. Dat restauratieve beeld zet zich onverminderd door als we op het oude stadsplein Rynek met zijn prachtige gevelpartijen en middeleeuwse stadhuis komen. Overal etende mensen.
Het dreigende wolkendek laat inmiddels zijn eerste spetters vallen en we duiken op het plein restaurant Bernard binnen Ook nu weer giga-porties en voor een toplocatie als hier zeer betaalbaar. De tram brengt ons weer snel terug, waar de laatste motorfans vrolijk dronken het stadion verlaten. Rust in de tent 😄.
Zaterdag 10 juni - Wroclaw
Wroclaw ☀️ 28°C
Het wordt een hete zonnige dag vandaag, dus doen we het deze morgen kalmpjes aan. Pas rond het middaguur nemen we tram 17 richting stad. Na de Most Piaskowy stappen uit en gaan van uit deze kant naar het centrum. Ver komen we niet. Bij het eerste het beste plein is een groot food-festival gaande. Onze nieuwsgierigheid is gewekt, misschien ook wel omdat onze magen knorren. Bij een wijnkraampje hebben we een proeverij van verschillende Poolse wijnen. De jonge vrouw die het begeleidt blijkt een Oekrainse te zijn, die een jaar geleden is gevlucht uit Kyiv. Als we kort de huidige situatie doornemen, zijn haar emoties nauwelijks te bedwingen, heftig.
De verscheidenheid aan hapjes is groot. Eerst vallen we voor de Georgische vega. De Buroki (een heerlijke bal met onder andere biet) en Baklazan (heerlijke gekruide en gevulde auberginehap) maken we pittig met de felrode Adzika en dat smaakt heerlijk! We hebben de smaak te maken en gaan nu voor een variatie van Vietnamese hapjes en sausjes, verrukkelijk. We hebben voor een tientje fantastisch geluncht.
Geheel voldaan zetten we onze wandeling voort. En via een wijkje met mistroostige socialistische appartementsbouw ( kommunistische blokkendozen) bereiken we weer de middeleeuwse Rynek.
Aan dit prachtige plein wat rondom het gotische stadhuis is gebouwd liggen fraaie koopmanshuizen met bouwstijlen vanaf de middeleeuwen in mooie pasteltinten. Die overigens geheel in stijl zijn gerestaureerd na de verwoestingen van WO II. De panden hebben mooie namen zoals het Huis van de Zon, van het Gouden Hert, van de Pompoen, de Gouden Pot etc. Veelal komt iets van die aanduiding terug in de gevel.
Ook botsen we overal op de kleine bronzen kaboutertjes, kenmerk van Wroclaw, die vaak verdekt langs de gevels zijn opgesteld. Zij worden gezien als symbool tegen het kommunisme, omdat zij overal door de anti-kommunistische Oranje Beweging als stil protest zijn neergezet in de stad.
Tijd voor een pauze en een cappuccino op een terras naast het Huis van de Zon 😎 gaat er goed in. We lopen op ons gemak weer verder tussen de enorme drukte op het plein. Bij een kraampje kopen we voor slechts PLN60 een mooie vuurgebakken handgemaakte kleifiguur uit Malawi, heel apart. De hitte op straat maakt dorstig en die lessen we met een heerlijk koud pilsje. Even verder zoeken we de koelte op en duiken het winkelcentrum Galeria in, ook wel omdat we benieuwd zijn naar het prijspeil in winkels. En die is best gunstig, ik koop wat schoeisel en kledij voor aangename prijsjes.
De tram brengt ons een paar haltes verder bij de oever van de Oder. Hier is goed te zien waarom Wroclaw, de hoofdstad van Silezië, het Venetië van Polen wordt genoemd. De stad is gebouwd op zo'n 13 eilanden. Via de roodijzeren Most (brug) Piaskowy komen we op het eiland Slodowa en slaan af naar de Bulwar (boulevard) Piotra Wlostowica.
Hier aan de waterkant kuieren veel mensen bezonnebrild rond in het heerlijke weer en heb je uitzicht op diegenen die zich met gehuurde motorbootjes, waterfietsen of kano's temidden riviercruiseboten op het water aan het vermaken zijn, heerlijke stad. We wandelen door de bloemenpracht van het eiland naar de oeroude voetgangersbrug Most Tumski. Deze brengt ons naar het grotere kathedraals-eiland Ostrow Tumski.
De religieuze uitingen nemen toe. Overal zien we aanduidingen van Paus Wojtyla (Johannes Paulus II) en Vaticaanse vlaggen. De diepreligieuze ernst van Polen wordt onderstreept door de aanwezigheid van veel kerkgebouwen, kloosters en het grote aartsbisschoppelijk paleis. Het kerkschip van de kathedraal is op wat vlaggen en bloemen na eigenlijk nbest wel sober. Een non treft voorbereidingen voor de aanstaande mis en mensen nemen na een knieval plaats in de kerkbanken.
Wij wachten de komende happening niet af en schuifelen naar buiten. Langs de periferie van de botanische tuin komen we bij een tramhalte. N°9 brengt ons fluks terug naar het stadion. Ter afwisseling botsen we nu op naar buiten komende mensen die onder felgekleurd poeder zitten. Het heeft veel weg van een nabootsing van het Indiase Holi-spektakel, waarbij mensen elkaar met gekleurd poeder bekogelen. Wellicht heeft het te maken met het dreunende muziekfestival wat naast een camping gaande is. Gelukkig houdt dat om 20.00 uur op, een christelijke tijd.
Zondag 11 juni - Auschwitz
Wroclaw - Oświeçim (Auschwitz) 242 km ☀️ 27°C
We hebben genoten van ons bezoek aan Wroclaw (spreek uit: Vrotswaf 🤭), wat een leuke stad. Maar om half negen rijden we de camping af en gaan onderweg naar Auschwitz. We willen het bezoeken zonder gids en we hebben een tijdslot gereserveerd na 17 uur. Er zijn geen kosten aan verbonden. Om niet te verzanden op binnenwegen nemen we de snelweg. Die is tolplichtig dus tjingt de E-toll App vandaag wat Zlotys af (40). Vlak voor Katowice 180 km verder, nemen we de afslag Gliwice voor een kijkje bij een roemruchte 136 meter hoge houten radiotoren. Gebouwd in 1935 in het toen nog Duitse Gleiwitz, een grensplaatsje. Hier ensceneerde de SS op 31.8.1939 een fake-aanval, zogenaamd door Poolse militairen. Het werd het (gecreëerde) excuus voor Hitler om Polen de oorlog te verklaren en binnen te vallen. Engeland en Frankrijk die een alliantieverdrag hadden met Polen trapten niet in het toneelstukje en verklaarden prompt Duitsland de oorlog. Deze plek markeert dus de start van WO II. Het Unesco monument verkeert in goede staat. Saillant detail: het is de hoogste houten constructie ter wereld.
Na Katowice, een grote industriële stad duiken we voor de laatste kilometers een binnenweg op. We maken een lunchstop bij Restauracja Degolowka waar het gezellig druk op op het buitenterras. Het door ons bestelde eten maakt de uitstekende beoordelingen op internet helemaal waar. Marjos neemt een mooie paddenstoelen schnitzel en ik ga voor de eendenpoot met gebakken appel en granaatappelsaus, zalig! Inclusief twee wijn en een biertje zijn we €17,50 kwijt.
Restaurauracja Degolowka in Bierun
De overnachtingsplek hebben we zorgvuldig gekozen door te letten op locatie en recensies. Het is het parkeerterrein van Hotel Imperial, 200 meter van de entree van Auschwitz I. En de pendelbussen voor Auschwitz II/Birkenau ligt hier direct tegenover aan de straat. Kosten € 6,50 voor de nacht, geen service, prima deal. Rond kwart voor vijf lopen we naar de ingang en komen door een zorgvuldige controle het terrein op. Vanwege het latere tijdstip is het totaal niet druk.
Wat meteen opvalt is de oorspronkelijke en volledige staat van het in 1940 in gebruik genomen kamp. Stenen barakken, omheining met prikkeldraad onder stroom en oude lampen, wachttorens, het is er allemaal nog. We passeren de toegangspoort, met daarboven in slingerend staal 'Arbeit macht frei'. In de barakken is een permanente tentoonstelling ingericht, die een integer beeld geven van de gruwelijkheden die zich hier hebben afgespeeld. Veel informatie maar ook foto en portretgalerijen. Ellenlange vitrines met duizenden kilo's afgeschoren vlechten, kleding, schoeisel, koffers, kunstlederen en brillen, doen je scherp de massale omvang beseffen van de hier gepleegde genocide. Lege gebruikte Zyklon-B blikken en maquettes over hoe de gaskamers en crematoria functioneerden, completeren het verhaal. In een van de barakken worden de deportaties vanuit Nederland nader toegelicht, met onder andere een wand met de 60.000 namen van Joden uit Nederland die hier zijn omgekomen. Verderop lopen we nog langs een galg en executieplek en door één van de gaskamers en crematoria. De weinige bezoekers verlaten onder de indruk en stilletjes, net als wij, het terrein.
De pendelbus brengt ons naar het veel grotere Auschwitz II/Birkenau. Op dit tijdstip dwalen nog maar een 50-tal mensen rond op het immense terrein van 175 hectaren dat in de zomer van 1942 werd geopend. De opzet voorzag in een enorme schaalvergroting en geïndustrialiseerde aanpak in de vernietiging van met name Joden.
Treinen stopten op het terrein, zodat na selectie direct grote groepen naar de efficiënt ingerichte gaskamers en crematoria konden worden geleid. Hier maalde men in ruim anderhalf jaar tijd meer dan een half miljoen mensen door de 'vleesmolen'. In 1944 toen de Russen oprukken poogde de Nazi's hun gepleegde misdaden te verhullen. Het kamp werd gedeeltelijk gesloopt.
Van de honderden (houten) barakken zijn de meeste verdwenen, alleen de stenen schoorstenen staan tussen de eindeloze rijen omheiningen nog overeind. Maar zelfs dit 'lege' terrein maakt indruk. De eenzame treinwagon bij het perron op het spoor wat in de verte onder het toegangsgebouw verdwijnt, onderstreept de macabere leegte van deze plek.
De bus brengt ons terug naar de camper en ook daar is de rust weergekeerd, er is slechts een camper die ook vannacht hier blijft staan.
P N50.028604 O19.199166 PLN 30 geen service
