Deel 11  winter - voorjaar 2025

Klik om te vergroten

Zondag 9 maart - Rabat

Rabat    🌤️/🌧️/🌬️

Deze ochtend spatten grote woeste golven van de onstuimige oceaan in gigantische waaiers uiteen op de rotsen beneden ons. De harde wind verstuift de spetters tot nevelige wolken die scherp zicht vertroebelen. Toch maken we ons op voor een uitstapje. De weer-apps zijn het namelijk eens en geven een redelijke droge window aan tot de vroege middag, ideaal. De petit taxi is weer zo gevonden en we verzoeken de chauffeur ons naar de archeologische site Chellah te brengen, wat op een prachtige plek ligt net buiten de stad.

Daar betalen we de 70MAD pp entree en stappen in de volle zon door de mooie Merinidische ommuring (12e eeuw) het verzorgde historische terrein op. Beneden ons zien we al snel de overblijfselen van de Romeinse stad Sala Colonia liggen waar infobordjes vertellen wat we zien. Aan de zijkant ligt het oudste eerder gestichte Fenicische deel met drie Mauritaanse tempels, onder andere een van koning Ptolemy.

Over het Forum, langs de baden, komen we terecht op het Merinidische gedeelte, waar de necropolis van de gelijknamige dynastie ligt. In 1234 verkoos sultan Abou Youssef Yacoub de plek van de antieke Romeinse nederzetting om er de graven van zijn Huis in onder te brengen. Hij ligt er met zijn vrouw begraven. Een van zijn opvolgers Abou al-Hassan liet de fraaie gekanteelde vestingmuren optrekken met 3 poorten en 22 torens. De dodenstad raakte in verval toen de troon verplaatst werd naar Fès. Chellah raakte in verval en de genadeslag werd aangebracht door de grote aardbeving van 1755. Het Unesco monument is nu een idyllische plek, waar door de fraaie ligging en tuinen een zekere betovering van uitgaat.

Kalmpjes aan wandelen we over de site heen, waarbij we worden begeleid door het geklepper van tientallen ooievaars.

Toegang verkrijgen we door samen 120MAD te betalen. Jammer genoeg is de tijdelijk expositie van Cobra net voorbij, maar een andere expositie van de Kameroenees multikunstenaar Barthélémy Toguo vergoedt veel. In zijn uitgebreide oeuvre provoceert hij met zijn kunst nadrukkelijk gebruikelijke maar verkeerde tradities, zoals besnijdenis, maar ook bekritiseert hij de westerse verheerlijking van het kapitalisme. Hij zette in 2013 Bandjoun Station op gesitueerd in de hooglanden van West Kameroen. Het fungeert niet alleen als kunstcentrum, museum en kunstenaarsverblijf, maar is ook het hart van een agrarisch project. Hij deelt namelijk de kritiek van 'verslechtering van ruilvoorwaarden', waarbij de door het Westen opgelegde prijzen de Derde wereldlanden verarmen en destabilseren. Om deze afhankelijkheid te doorbreken creëerde Toguo een koffiekwekerrij waarvan het eindprodukt in kleine doosjes met kunstige reliëf-lithografie worden verpakt. Deze koffie is vanwege zijn kunstzinnige achtergrond vrijgesteld voor iedere heffing. Het resultaat komt geheel ten goede aan de plaatselijke gemeenschap. 

Zijn kunstuitingen bestaan uit schilderijen, litho's, beschilderd keramiek, Zeliges (mozaïek-werk), tapijten, maar ook video's, waarin hij op symbolische wijze zijn kritiek en visie deelt. Wij vinden het een krachtige persoonlijkheid, waarbij kunst functioneel bijdraagt aan het inzichtelijk maken van sociale ongelijkheid en welzijn.

Op de benedenverdieping wandelen we ook nog door de relatief kleine permanente collectie van hoofdzakelijk Marokkaanse kunstenaars, waar best wel wat pareltjes tussen zitten.

Ons opnamevermogen voor kunst en historie piekt en is voor vandaag geheel gevuld, dus pakken we een taxi terug naar de camper.

Maandag 10 maart - Rabat

Rabat  🌤️/🌧️ 19°C

Misschien wel vanwege het gebulder van de golven en de wind uitstekend geslapen. Bovendien blijven de weergoden ons vandaag gunstig gezind. Ondanks af en toe wat dreigende wolken viel er geen of nauwelijks regen. Eerst maar op naar de Jardin Andalous, de Andalusische tuin van de Kasbah des Oudaïas, waar we worden verwelkomd door het gezang van de vogels.

In de hoek van de tuin zit de ingang van National Museum of Jewelry & Adornement en daar stappen we naar binnen, entree 60MAD pp voor niet-ingezetenen.

De collectie vangt aan met de ontwikkeling in tijd van sieraden in Marokko en de techniek hoe en de belangrijkste plaatsen waar die worden vervaardigd. Ook de verwerking van edelmetaal (zoals gouddraad) in kleding komt voorbij, alsook de decoratieve toepassing daarvan op wapens.

Als laatste komen de verschillende sieradentooien in de rurale gebieden buiten de steden aan bod, prachtig.

Na een uurtje hebben we genoeg gezien en wandelen via Café Maure weer de Kasbah uit.

Een taxi brengt ons naar de Centrale markt waar we in de de straten tegenover de medina gaan lunchen in The Kitch, een eigentijds restaurant dat wordt aanbevolen op Insta.

Vlak voor de ingang van de de Centrale markt kopen we vervolgens bij een drukke zaak verschillende gebakjes voor de Keek op de Dag, ze zien er heerlijk uit. Met gebaksdoos laten we ons met de petit taxi terug vervoeren naar de camper. De Keek op de Dag vindt plaats in de camper van Pieter en Leny, waar we gestaag meewerken aan de vermindering van hun wijnvoorraad. Lekkere wijn hoor die Merlot 👍. 

Gezellige bijeenkomst met als onder andere de conclusie dat we allemaal morgen noordwaarts gaan naar Asilah. De forse neerslagverwachting hier en toenemende harde wind later deze week zijn de belangrijkste overwegingen om te gaan verplaatsen. De zitting van het AR+genootschap wordt besloten met bulderend gelach vanwege een rietenmand-visioen van Pieter, Holy Mozes 🤭🤣. 

Terug in de camper gaan we in de ruststand, het was een mooie dag. 

Dinsdag 11 maart  - Assilah

Rabat - Assilah    214 km    🌧️/🌤️ 19°C

Met een raamspons en wisser verwijder ik de zilte laag die als een mistig en troebel deken over onze ramen ligt, zodat we weer vrij zicht verkrijgen op de route die ons naar Assilah moet brengen. We wensen onze mede AR+-genoten een behouden trip en gaan onderweg.

Onderweg van Rabat naar Assilah

We worstelen ons door de vroege verkeersdrukte en verlaten Rabat door de brug over de Bouregreg te nemen. Wat verderop zijn tientallen onderhoudsmensen bezig met het gras en het vegen van straat en stoep. We passeren dan ook de immens grote ommuurde Royal Residence waar talloze militairen en erewachten zijn geposteerd. De omgeving ziet eruit om door een ringetje te halen, alles om de koning te behagen. Via een stukje tolweg bereiken we Kenitra waar we op de camping Municipal proberen te servicen. Dat lukt niet, de aanwezige receptie medewerker wil niet zonder zijn afwezige Patron zelfstandig goedkeuring geven, dus vertrekken we onverrichter zake. Via de groeps-app brengen we AR-lotgenoten op de hoogte van de uitkomst. We rijden dwars door Kenitra waar regenval soms hele stukken weg heeft doen onderlopen, waar we ons overigens zonder problemen doorheen waden. Weer terug op de tolweg lukt het ons overigens wel bij een tankstation af te servicen. De kilometers verdwijnen gestaag onder de wielen waarbij we soms een forse bui voor de kiezen krijgen. In Assilah doen we eerst camping Echrigui aan, niet om te staan maar om verhaal te halen. Op de heenreis 3 januari heeft de beheerder ons 2 telefoonkaartjes verkocht met elk 30GB data beweerde hij, waarvoor we 700MAD afrekenden. Na een tiental dagen, inmiddels al in Imsouane beland kwamen we erachter dat er slechts 10GB op ieder kaartje stond, ergo we hadden 400MAD teveel betaald. Ik had al ijdele hoop maar het gesprek met Hicham verliep nog minder gunstig dan ik had kunnen bedenken. Ik vertelde hem dat ik het jammer vond hoe hij mijn klacht wegwuifde. Teleurgesteld de camping verlaten, ik kom hier niet meer terug.

Woensdag 12 maart  - Palmones

Assilah (Mar) - 🛳️ - Palmones (Sp) 102 kilometer   🌦️ 19°C

De drastische maatregel die men in Assilah hanteert om gelovigen op het rechte pad te houden van Ramadan, breekt mij enigszins op, als om half vijf 's nachts er een langdurig luchtalarm afgaat als reminder. Ik kan de slaap daarna niet echt meer vatten. Om 6 uur gaan we maar aan de slag met douche, ontbijt en de laatste zaken opruimen. We hebben immers een boot te halen en wel die van AML die om 10.30 uur vertrekt uit Tanger Med. Vandaag is onze laatste dag in Marokko realiseer ik mij, de 10 weken in dit land zijn werkelijk voorbijgevlogen, maar wat waren ze weer geweldig. Op de lege tolweg absorberen we de laatste beelden van het land op, alvorens net voorbij Ksar Sghir de haven in te draaien. 

De verte biedt al uitzicht op de andere kant van de Straat van Gibraltar, waar onder een donker wolkendek de vage contouren van onze eindbestemming voor vandaag Spanje ligt. Ook in de haven is geen kip te bekennen, er is geen mens te bekennen bij de incheck-kantoortjes, wij zijn de enigen, ergo aanmelden is snel voor elkaar. 

De boot gaat iets eerder om 10.00 uur krijg ik te horen, voordat we ons vervoegen bij de lege paspoortcontrole en Customs, ook daar worden vlotjes doorgezwaaid. Pas bij de scan bespeuren we een wachtrij. De op de vrachtwagen gemonteerde scanarm waaiert over onze camper heen zonder alarmerend eindresultaat, we mogen verder. 

Eenmaal uit het havengebied nestelen we ons in Palmones neer tussen vele campers op de bekende parkeerplaats bij de Mercadona, waar we direkt wat inkopen doen. Henk en Marita hebben een boot eerder genomen en doen ook hier ergens in een van de vele supermarkten een inkooprondje. 

Donderdag 13 maart  - Jerez de la Frontera

Palmones - Jerez de la Frontera   102 km  🌦️ 17°C

Verschillende hoosbuien trokken vanacht over ons heen, toch waren we laat deze ochtend. Henk en Marita gaan net als wij vandaag onderweg naar Jerez en vertrekken bijtijds, Leny en Pieter blijven hier nog een nachtje bivakkeren en komen morgen. Na een paar gisteren vergeten boodschappen nu te hebben ingeslagen gaan wij ook onderweg. De harde (zij)wind, soms met extra vlagen en de regenbuien drukken het tempo aanzienlijk.

 We relaxen, lezen het nieuws en internetten wat en later in de middag houden we een gezellige Keek op de Dag bij Henk en Marita. Zij hebben hun eerste avonturen al beleefd in de stad, onder andere het flamenco-gebeuren bij Tabanco El Pasaje, waar ze enthousiast over verhalen, fijn. Terug in de camper gaan de pizza's in de oven en starten we het journaal. 

Het nieuws maakt ons niet vrolijk. Enerzijds een Kamer, waaronder 3 coalitiepartijen die haaks op de defensieplannen van Europa reageren en Schoof en Nederland in hun hemd laten staan in Europa. Anderzijds het bezoek van een paaiende Nato-chef Rutte aan Trump, waar de laatste nogmaals aanhaalt Groenland te willen inlijven. Hoezo desastreuze politiek 😵‍💫. Om over de Oekraïne 'onderhandelingen' in het o zo foute Saoedi Arabië, waarbij Poetin voorlopig de lachende derde is, maar niet te spreken. En waar iedereen het extra voor de kiezen zal gaan krijgen door stagnerende economieën en ongekende prijsstijgingen doordat die gek in Amerika een ongebreidelde handelsoorlog is gestart. Ik zet de knop in mijn hoofd om en ban de politiek even uit. Morgen lonkt Jerez en daar hebben we zin in.

Vrijdag 14 maart  - Jerez de la Frontera

Jerez de la Frontera    🌤️ 17°C

Heerlijk geslapen en goed uitgerust. Buiten ziet het er dreigend uit en we besluiten eerst het vlakbij gelegen Decathlon aan te doen om degelijke regenjassen aan te schaffen. Nadat de keuzes zijn bepaald, betaald en aangetrokken vervoegen we ons bij de bushalte voor de winkel. Daar nemen we bus 18 de stad in en stappen bij het Convento de Santo Domingo uit. We kuieren op ons gemak door de Calle Larga met zijn kenmerkende winkeltjes richting het Reloj Domecq, hartje stad.

Daar om de hoek zetten we ons bij Tabanco Plateros aan een buitentafeltje en laten ons wat tapas serveren, uiteraard met een koude cream sherry, heerlijk. De café con leche met iets zoets nuttigen tegenover het Reloj bij cafétaria La Maceta, ook zalig. Btw voor alle consumpties rekenen we zeer bescheiden prijsjes af, altijd goed.

Bij binnenkomst treffen we Henk en Marita en ook Pieter en Leny aan, die net in Jerez zijn gearriveerd. Het live-optreden moet via een spiegel worden aanschouwd omdat de ruimte voor het podium is afgehuurd door een groep toeristen. Het maakt de gezelligheid er niet minder om. In de ambiance van gezang, geklap en gitaarklanken smaakt ook hier de cream sherry uitstekend 😄🥂.

Voordat we terugkeren wordt nog een kledingzaak aangedaan, waar iedereen wel wat van zijn/haar gading vindt. 

Zaterdag 15 maart  - Jerez de la Frontera

Jerez de la Frontera      🌤️ 17°C

Caramba, das max voor Max. Het F1 seizoen wordt vanochtend vroeg afgetrapt in Australië met een Pole voor Norris en vlak daarop Piastri op 2. De maximale inspanning van Verstappen brengt hem weliswaar een 3e startplek, maar moet wel lijdzaam toezien dat het gat met de McLaren's bijna 4 tienden bedraagt, oei, oei. Afin morgen de race en dan weten we wat meer. Zo rond elven, na extra lang wachten, gaan we weer met bus 18 de stad in. Bij Sfera kopen we nog wat leuke kleding om daarna een koffietje te doen. Even voor tweeën lopen we Tabanco El Pasaje in, waar we de anderen van AR+ aantreffen. Vandaag treden een vers trio op en hebben we rechtstreeks zicht op het podium.

Allereerst brengt de gitarist een mooie solo ten gehore, daarbij aangemoedigd door het ritmisch geklap van de Cantador en in een mooie flamenco-jurk gestoken jonge danseres, die zittend wat bedeesd oogt. Vervolgens soleert de zanger, met opzwepend gezang en voert het adrenalinepeil op. Dan vangt de danseres aan. Zodra zij opstaat en haar pose aanneemt valt alle schroom weg en danst zij vol passie en dynamiek. Haar besliste bewegingen komen welhaast arrogant over, prachtig!

Het trio vuurt elkaar aan en zet een spetterend optreden neer, bravo! AR+ geniet mede door de creamsherry volop mee, enfin we hebben het reuzegezellig.

Als het optreden voorbij is gaan we op weg naar de bus. Maar net als vanmorgen komen alle bussen voorbij behalve 18. Ten lange leste maar een taxi genomen, die ons in no time voor de deur van de CP afzet.