Deel 8 najaar 2025

Klik op de afbeelding om te vergroten

Woensdag 8 oktober - Kuşadasi

Pamukkale - Denizli - Kuşadasi      229 kilometer 🌤23°C

Dat iets uitzoeken gisterenavond leverde een verbijsterend resultaat, maar daarover later, overmorgen of zo meer.
Vandaag, olie verversen en zweetdruppels.

Niet lang daarna wordt de camper meegenomen en zetten we ons neer in de prima ingerichte wachtruimte. Kopje thee erbij en wat internetten. Even voor vieren is de klus gepiept. Grootste oponthoud wordt nu betalen. Het factureren op mijn naam wil maar niet vlotten. Invoeren met paspoort erbij lukt uiteindelijk, maar dan hapert digitaal betalen. Na 3 kwartier breken er glimlachen door, het is zowaar gelukt. Handjes schudden en gauw er vandoor, we willen vandaag nog naar Kuşadasi, ruim 200 kilometer verderop.

We opteren voor de kortere binnenroute die dwars door allerlei stadjes heen voert. Uiteraard houdt dat best op en het laatste half uur rijden we in het donker. Kuşadasi een behoorlijke stad ligt op heuvels pal naast zee. 

Onze navi's hebben nogal moeite om een geschikte route naar de camping te vinden, die aan een boulevard met éénrichtingsverkeer gelegen is. Op een gegeven moment rijden we ons in steeds smaller wordende straatjes volledig klem bij een sportschool. Talloze achteloos geparkeerde auto's belemmeren in ieder geval voor ons gevaarte de doorgang. Achteruit rijden kan niet, daar staat verkeer op mij te wachten. Een koerier die langskomt met zijn pizzabrommertjewijst op een andere route, hier linksaf en daar verderop rechtsaf. Slecht advies achteraf. Een geparkeerde auto in de bocht maakt een doordraai eigenlijk onmogelijk. Na diverse keren heen en weer steken lukt het mij uiteindelijk met echt slechts millimeters weerszijden er langs te komen. Tot grote opluchting van Marjos, maar ook al het wachtende verkeer, de zweetdruppels kunnen weer opdrogen.

Donderdag 9 oktober - Kuşadasi

Kuşadasi        🌤23°C

Camping Yat N37.868301 E27.2644 TL1000        P4N # 18006 CC:27200 altitude 14m

We doen kalm aan deze ochtend. Wel nemen we afscheid van Patrick en Brigitte die vandaag verder gaan rijden. 

We wandelen naar de overkant van de boulevard en op het terras boven het winkelcentrum direct tegenover de camping hebben we een mooi uitzicht over de baai waaraan de stad is gelegen. Een groot cruiseschip, één van de 600 schepen die naar verluid hier jaarlijks afmeren, ligt aan de andere zijde van de baai. Niet ver van waar ik vermoed dat de bazaar ligt, waar we straks ook naartoe willen.

De populariteit van deze kustplaats voor cruises laat zich verklaren omdat 20 kilometer verderop de best bezochte archeologische site van Turkije ligt, het oude Ephesus. Dat gaan we zelf morgen bezoeken, vandaag gaan we een dagje hier de stad in. Marjos is snipverkouden en zit laag in haar energie, dus brengt een taxi ons richting oude bazaar. Er is nog weinig koopvolk dus doen winkeliers hun best ons te interesseren voor hun handel. Die bestaat uiteraard uit de bekende prullaria, snuisterijen, kleding, nephorloges en wat dies meer zij, een hoog GBR-gehalte. We weten echter precies wat we wel willen hebben en doen gericht wat inkopen voor het thuisfront.

Een druk gefrequenteerd straatcafé met een goed terras lonkt voor de lunch. Ofschoon op de menukaart een broodje kroket wordt vermeld en zelfs een broodje frikandel gaan we toch voor kipspiezen, sla, rijst en frietjes. Het toont temeer het internationale karakter aan van deze drukke toeristenplaats. Op straat wordt meer Engels, Duits, Italiaans en Nederlands gesproken dan Turks. Door een oude stadspoort wandelen we na de lunch een brede winkelpromenade op met talloze juweliers. Prijzen gaan hier werkelijk door het plafond. 

Weer in de straatjes van de bazaar zigzaggen en laveren wij ons door alle uitgestalde koopwaar en doen de laatste aankoopjes. Aan het einde van de middag is de accu van Marjos imiddels leeg en een taxi brengt rapido weer terug naar de camping. Marjos duikt voor een powernap onder de wol, ik breng mijn tijd wat lezend door. Zo glijdt deze dag eigenlijk ongemerkt voorbij.

Vrijdag 10 oktober  -  Foça

Kuşadasi - Efeze - Foça      177 kilometer 🌤23°C

Niet ver van Selçuk, ligt de archeologische site van het oude Efeze, één van de best bewaarde steden uit de oudheid. Gesticht in de 10e eeuw voor Chr. door Ionische Grieken werd de stad in de loop der eeuwen steeds belangrijker. Haar bloeitijd had de metropool met inmiddels 250.000 inwoners in de Hellenistische en later Romeinse periode tussen 200 BC - 300 AD. Efeze was toen al fameus om haar indrukwekkende architectuur, cultuur en religieuze betekenis. Ofschoon we al vele sites hebben bezocht en de verzadiging voor het bezoeken van opgravingen een steeds grotere rol gaat spelen, slaan we deze hotspot natuurlijk niet over. Hotspot jazeker, Efeze trekt naar verwachting dit jaar ruim 3 miljoen bezoekers.

We betalen de € 40,- pp toegangsprijs en wandelen de opgraving op. Het is druk, vele duizenden mensen worden al dan of niet door gidsen over het terrein geloodst, het follow-the-leader-vlaggetjes-gehalte is groot. Betekent ook dat die groepen alle infoborden massaal blokkeren omdat de gids het nodig vindt daar zijn of haar uitleg te doen. Ik maak me breed en worstel me er verschillende keren doorheen en vraag aan gidsen opzij te gaan. Enfin, het heeft geen zin om je druk te maken bedenk ik, gewoon handelen als de rest en voor hun neus gaan staan.

Efeze voldoet veel meer dan aan de verwachting, ook bij Marjos, wiens scepsis als sneeuw voor de zon verdwenen is. Het heeft ondermeer te maken met hoe het eruit ziet. De ruïnes van winkels, badhuizen en tempels vertellen over een stad die ooit bruistte van leven.Veel zuilen en pilaren zijn weer zorgvuldig op hun plek neergezet langs straten of gebouwen waar zij ooit stonden of onderdeel van vormden. Gebouwen, monumenten en poorten zijn deels hersteld. Zo wandelend door de stad lijkt elke steen een verhaal te vertellen.

Over de oude marmeren straten wordt je zowaar de oudheid in gezogen, terug gekatapuleerd in tijd, je voorstellingsvermogen wordt continue positief geprikkeld. Helemaal als in de verte de prachtig gereconstrueerde hoge façade van de bibliotheek van Celsus in zicht komt, half verscholen tussen voorliggende kolommen en weer opgerichte gevels. De bibliotheek ooit één van de grootste van de oudheid was een centrum van kennis en macht en bevatte naar overlevering duizenden rollen.

We bewonderen de weidsheid van de Agora, het immense marktplein als we door de poort van Hadrianus stappen. Het grote amfitheater wordt momenteel gerestaureerd en kunnen we slechts van 100 meter afstand bewonderen. Het is niet onwaarschijnlijk dat de apostel Paulus in dit stadion voor een groot publiek één van zijn beroemde redes hield. 

Marble Street die de stad verbond met haar haven is ook deels afgesloten. De 500 meter lange en 11 meter brede marmeren avenue met weerszijden zuilen getuigt op prachtige wijze van de grootsheid van Efeze. Het moet een verpletterende indruk hebben gemaakt op toenmalige bezoekers.

We consumeren een snelle betaalbare lunch bij de uitgang en starten de camper op. We hebben van andere reizigers al vernomen dat er aan deze kant van Turkije meer en meer verbodsborden verschijnen voor campers bij vrije plekken aan zee. We richten ons vizier op een grote parkeerplaats in Foça niet ver van het centrum, waarvan onlangs nog een review is geplaatst op P4N.

Zaterdag 11 oktober  -  Foça

Foça    🌤23°C

Ken je dat gevoel, van gevleid naar misleid en genaaid voelen? Wij wel. De rollercoaster die we de afgelopen dagen hebben ervaren is een op-en-neer-gaande spiraal van emotie. Laat ik uiteen zetten waar het om gaat. Ook op onze huidige prachtige Turkije-reis, die nog steeds gaande is, doen wij enthousiast verslag op onze eigen website en ook op Polarsteps. Wij steken veel werk in onze verslagen die we bovendien van de nodige foto's voorzien. De wijze waarop wordt door vele volgers gewaardeerd, bemerken wij uit de vele lovende reacties die we continue krijgen. Leuk, het geeft ons veel voldoening. Een paar weken geleden ontmoetten wij een Nederlands echtpaar, die een aantal dagen na ons ongeveer eenzelfde toer maken door Turkije. Sterker nog onze enthousiaste verhalen op de website en Polarsteps waren zelfs aanleiding om onze route te kopiëren, zij traden in onze voetsporen zeg maar. Terloops vermeldde hij stiekem een paar foto's van ons te hebben gebruikt van luchtballonnen in Goreme en vroeg alsnog om toestemming. Ach, oké vooruit, gebruik die twee mooie foto's maar. Onwetend dat op dat moment deze man al meer dan 100 foto's en vele lappen teksten van onze verslagen zonder toestemming had gekopieerd en op zijn eigen Polarsteps had geplaatst. Zo kruisten onze paden elkaar de afgelopen weken een aantal keren, een leuk vriendelijk contact. Een paar dagen geleden hebben we een volg-verzoek ingediend voor zijn Polarsteps, hij volgde immers al de onze en dat werd gehonoreerd. Tijdens het wachten op onze beurt bij de Fiat-garage in Denizli een paar dagen geleden, hebben we alle gelegenheid om zijn reisverslagen van de Turkijereis eens door te lezen. Verbijstering volgt. Grote delen tekst en foto's van heel veel reisdagen komen ons maar al te bekend voor. We zitten naar ons eigen verslag en foto's te kijken, maar wel op Polarsteps van iemand anders, bizar. Hele stukken zorgvuldig in elkaar gestoken tekst zijn en bloc en soms zelfs nog met een bestaande schrijffout klakkeloos overgenomen. Verrassend, ook voor zijn volgers, zo schrijft hij normaal niet. Want naast de nodige complimenten over zijn mooie verhaalde avonturen becommentarieert een direct familielid zijn bijdrage op een gegeven moment met "Chat GPT zeker", waarop wordt geriposteerd met "Nee, zeker niet, we maken gewoon veel mee". Het moet even bezinken. Gevleid of misleid en genaaid? Maar doorslaggevend is dat de persoon in kwestie bij ons eerste contact slechts repte over 2 foto's, maar heel goed wist dat zijn illegaal handelen zich veel verder uitstrekte dan dat. Conclusie, ik voel me compleet bedonderd. Omdat zij al verder zijn gereisd, stuur ik hem een berichtje, waar ik op ben gestuit. Ik geef aan het onacceptabel te vinden, wijs hem op het auteursrecht van tekst en foto's en doe het dringende verzoek deze direct te verwijderen. Hij antwoordt met een verontschuldiging, bagatelliseert de kwestie en vindt het genoeg aan te geven dat het niet meer zal gebeuren. Na wederom een indringend verzoek tot verwijderen, geeft hij toe, wel moet ik geduld uitoefenen. We spitten zijn Polarsteps door en komen op 105 foto's en 21 lappen tekst. We besluiten na het garage-akkefietje meteen door te rijden naar Kuşadasi, omdat we weten dat hij daar ook staat. Bij de late aankomst op de camping is alles al in ruste, dus een gesprek face-to-face moet wachten tot morgenochtend. In alle vroegte neem ik daar poolshoogte en zie dat de voorbereidingen voor een snel vertrek al zijn aangevangen. In het gesprek komt niet meer uit dan dat hij zijn handelen normaal vindt, ergerlijk, maar hij gaat zijn best doen. Ik ontfutsel zijn telefoonnummer zodat ik hem exact kan toesturen om welke foto's en tekstbestanden het gaat en 's avonds stuurt hij door dat de klus is geklaard, of ik er even naar wil kijken. Op 5 foto's na zijn de afbeeldingen inderdaad verwijderd, maar onze teksten niet, die zijn met een enkel woordje aangepast of soms is er een zinnetje tussen geplaatst. Nogmaals wijs ik hem erop dat de teksten compleet moeten worden verwijderd, net zoals die laatste paar foto's. Zijn antwoord de volgende dag is dat hij door het weghalen van mijn teksten met zijn verhaal in de problemen komt. Bovendien staan daar al wat woorden van hem tussen. En hij wijst me erop dat omdat we eenzelfde route hebben gereden en zelfde dingen hebben gezien het feitelijk moeilijk zal worden om daar een andere (lees eigen) tekst aan te geven. Mijn antwoord laat niets aan duidelijkheid over. Ik vind dat hij zijn eigen teksten maar zelf moet schrijven en wijs hem er fijntjes op dat hij mij willens en wetens vanaf dag 1 heeft bedonderd. Als hij niet aan mijn verzoek voldoet zal ik vervolgstappen inzetten. Die boodschap is (te) duidelijk. Hij antwoordt dat ik die vervolgstappen maar lekker moet zetten en verbreekt daarna alle contacten. Intussen hebben we wat simpele maatregelen genomen, die kopiëren van onze website moet tegengaan. We zijn ons ervan bewust dat je dit niet zonder meer kan voorkomen. Maar de grootste ergenis achteraf is het feit dat je keihard wordt voorgelogen. Vervolgstappen zijn inmiddels in gang gezet.

Enfin door naar onze belevenissen vandaag. Rond koffietijd komt een oude baas het parkeergeld innen, die vanwege onze afmetingen en overnachting TL100 bedraagt. We lopen rond het middaguur richting haven en in de straatjes daar omheen heerst al een reuzegezellige drukte.

Het zonnetje doet in toenemende mate haar best om alles in een vrolijk licht te zetten en voor aangename temperaturen te zorgen. We kuieren op ons gemak langs het water waar vele kleine visserbootjes zachtjes deinend het uitzicht sfeervol invullen. In sommige daarvan zijn vissers druk bezig hun netten te boeten.

 Anderen op de wal proberen hun vangst op de wal aan de man te brengen. In steeds meer restaurantjes wordt alles in gereedheid gebracht om de weekend-klandizie te kunnen ontvangen. Het valt ons op dat de vele flanerende mensen hoofdzakelijk Turks zijn, dagjesmensen die dit gezellige plaatsje aandoen. Met hele families kinderen incluis al dan of niet likkend aan het ijsje die in vele kraampjes worden aangeboden maken zij een wandelingetje langs het water. Dagjesboten die vanaf TL150 pp een korte bootexcursie beloven steken ronkend van wal, terwijl nog komende boottripjes op de wal luid worden aangeprezen. Gewoon een gezellige zaterdag. 

Wij verdwijnen voor de lunch op een terras, waar we een heerlijke gegrilde kakelverse vis met frietjes en een mooie salade verorberen. Met een wijntje en een biertje een waar koningsmaal. Terug in de camper gaan we aan de slag, we hebben nog wat dagen op de website in te halen.

Zondag 12 oktober  -  Ezine

Foça - Ezine    295 kilometer ⛅️ 21°C

De windvlagen zijn een volgende stap in de ontwikkelingen van het weer. Dagen zijn inmiddels niet alleen korter maar ook merkbaar koeler geworden. Reden deze ochtend om voor het eerst de kachel kort bij te zetten, als het bij het opstaan slechts 16°C is. Ook mede aanleiding hoe onze route eruit gaat zien de komende dagen en daarna verder richting huis. Wel is duidelijk dat strand en zwemmen voor de komende dagen zeker niet aan de orde is. Vanuit reviews zien we ook dat vrije plekken steeds meer aan banden worden gelegd met hoogtebalken en verbodsborden, jammer. Plekken die nog resteren zijn (dure) campings of plekken met slechte commentaren. Afin, we gaan maar onderweg en zien wel waar ons schip vandaag strandt. Opvallend is dat in dit deel van Turkije, het oude Mysië er vaak meer historische plekken worden aangegeven met verkeersborden dan hedendaagse stadjes en dorpjes. Blijkbaar is het zo dat als je hier een spade in de grond steekt, je zomaar een nieuwe ruinestad aantreft. De weg en de uitzichten stellen nog steeds niet teleur. 

Zo passeren we ondermeer een reeks roze salina's, waar groepen flamingo's op hun gemak in rondkuieren.  

Langs de route zijn overal kraampjes met natuurlijk groente, fruit vooral hele rijen meloenen. Maar ook specifieker aanbod zoals olijfolie en vele soorten suyu, vruchtendressings en siropen, van bijvoorbeeld zwarte moerbei en granaatappel. Als we een stadje doorrijden springt een kraampje eruit, de verkoop van stapels jute zakken.

Halverwege de middag bekijken we plekjes om te overnachten, maar die zijn weg, verboden of gewoon te smerig en rumourig. 

Dinsdag 14 oktober  -  Keşan   

Ezine - Keşan        255 kilometer ☁️ 20°C

Vanuit de Spotify-liedjes-potpourri past de warm gedragen vertolking van Sonneveld van "Het dorp" naadloos bij de beleving van de eerste 30 kilometer. We rijden kalmpjes door dorpjes waar de moderne tijd nog steeds aan voorbij is gegleden lijkt, nostalgie viert hier ogenschijnlijk nog hoogtij. Beelden door ons panoramaraam van kleine dorpscafeetjes, gammele oude brommertjes en scharrelende kippen hebben een hoog 'langs het tuinpad van mijn vader' gehalte. Mensen kijken verschrikt op als ze ons spaceship zien passeren.

Op het land zijn fleurig geklede vrouwen druk bezig met de pluk van tomaten. De laatste melancholische klanken van het liedje ijlen weg, volkomen op hun plaats vallend als in de verte nieuwe hoge windmolens en grote zonnepaneelparken verschijnen. Ook hier rukt de moderne tijd op. We passeren de afslag naar de opgraving van Troje, eigenlijk een must-see voor een archeologie-gek als ik. Maar de bezichtigings-moeheid heeft echt toegeslagen. Dus we laten de geboortestreek van het Illeasverhaal van Homerus achter ons.

We zoeven verder door een gebied wat onlangs nog is geteisterd door bosbranden, altijd een macabere aanblik. 

Vanaf een laatste heuvelrij zien we de Dardanellen voor ons liggen, de zee-engte naar Istanbul en de Zwarte Zee en die Klein-Azië hier van Europa scheidt. Aan de overkant het groene heuvelachtige schiereiland Gallipoli, waar in de eerste wereldoorlog heftig is gevochten. 

Çanakkale

Beneden ons ligt de grote stad Çanakkale waar we met de veerboot zullen oversteken naar Eceabat. Er zijn op meer plaatsen verder noordwaarts veerboot mogelijkheden, er is zelfs een gloednieuwe tuibrug. 

Echter omdat we de slagvelden van Gallipoli willen bezoeken prefereren we de zuidelijke oversteek. Voor TL710 zijn we in een goed half uur aan de andere zijde. De geallieerde operatie in 1915 door Engeland en Frankrijk om de zeeweg naar Rusland veilig te stellen, mislukte volledig. Niet alleen werd het Ottomaanse leger, bondgenoot van Duitsland zwaar onderschat, ook het gekozen terrein was een mission impossible. Het leidde onder andere tot het ontslag van de First Lord of the Admiralty de toenmalige minister van Marine, Winston Churchill, die bekend werd als de 'Slager van Gallipoli'. Onder de gezonden manschappen bevonden zich Australische en Nieuw Zeelandse bataljons (ANZAC), waarvan er velen sneuvelden. De verliezen aan Turkse zijde waren zelfs nog groter maar ze hielden wel stand, geallieeerden kwamen geen meter vooruit. Na een driekwart jaar trokken de resterende troepen zich terug.

De landingsstranden en herdenkingsplekken zijn prachtig ingericht en worden secuur onderhouden. Vele bussen met Engelse, Ierse, Australische en Nieuw Zeelandse toeristen bezichtigen net als wij de monumenten en wandelen in stilte over het terrein.

Landingsstranden van de Anzac troepen

Ook de op het zuidelijke puntje gelegen grote Turkse herdenkingsplek Şehitler Abidesi maakt indruk. Net als elders staat ook hier de boodschap van Mustafa Kemal Atatürk, grondlegger en eerste president van Turkije en zelf een Turkse commandant in Gallipoli op grote tableaus vermeld.

Şehitler Abidesi   -  Turkse gedenkplaats

Lone Pine Cemetery - Australische gedenkplaats

Het is al half zeven als we de gekozen overnachtingsplek aan het water vlak voor de tuibrug bereiken. Toch geeft de plek ons een verkeerd gevoel en na ampel beraad rijden we verder. Overnachtingsplekken zijn schaars, pas na een uur bereiken we in het donker een truck- en camperplaats in Keşan. De beentjes kunnen omhoog.

Dinsdag 14 oktober  -  Fanari

Keşan (Tr) – Fanari (Gr)    136 km 🌤 20°C

Vandaag trekken we westwaarts, het volgende hoofdstuk van onze reis tegemoet. Na weken door Turkije te hebben gezworven lonkt het avontuur van de terugweg, een route vol onbekende kronkels door Griekenland en Albanië, omhoog via Montenegro, om daarna via Servië, Bosnië en Kroatië langzaam naar huis te slingeren. Misschien door Slovenië en Oostenrijk en uiteindelijk via Duitsland onze laatste etappes. Maar echt vast ligt het allemaal niet, we reizen op gevoel en zonder haast, zolang het weer meewerkt en de zon ons goed gezind blijft. Dus doen we het vandaag kalmpjes aan. Pas tegen het einde van de ochtend komt er beweging in de boel (we leven het credo slow travel wel heel letterlijk 😄). Met de laatste Turkse lira’s vullen we de dieseltank, voor een prikkie: €1,04 per liter. Een mooie afsluiter van ons Turkse hoofdstuk. Na dertig kilometer duikt de Griekse grenspost op. Kleiner, rustiger, gemoedelijker dan die bij Kapikule. Maar net als we denken er vlot door te kunnen, arriveert er een hele colonne Belgische motorrijders vlak voor ons. Een uur later mogen we eindelijk verder.

Griekenland verwelkomt ons… met een wegdek vol karakter. De tolweg soms glad maar vaker met hobbels en scheuren kraakt onder onze banden, alsof hij betere tijden heeft gekend. Het landschap verandert ook zichtbaar: droger, stoffiger, met minder groen. De Egeïsche Zee glinstert in de verte als een beloning na de kilometers kale vlaktes.
Zodra we van de tolweg afdraaien en over kleinere wegen slingeren, verandert de stemming meteen.

We rijden door een rustig landschap dat desondanks betovert. Kleine dorpjes duiken op tussen uitgestrekte katoenvelden waar de oogst in volle gang is. Overal rijden tractoren af en aan, hun aanhangers volgeladen met witte katoenbollen. Langs de weg lijkt het soms alsof het gesneeuwd heeft. Witte plukken katoen liggen verspreid in de berm en waaien tegen heggen aan.

Onze eerste geplande overnachtingsplek blijkt helaas bezet door vissers die het terrein hebben omgetoverd tot hun persoonlijke uitvalsbasis. Geen probleem, we gooien het roer om en rijden nog veertig kilometer verder, richting Fanari.
Daar vinden we wat we zoeken een prachtige verharde plek pal aan het strand. De zee ruist zacht, en de zon zakt traag weg achter de horizon. We drukken op de autolevel van de luchtvering, zakken mee met de camper... en met onze schouders. Tijd om te genieten. Griekenland, here we are.

N40.9627 E25.126101       P4N #30521 altitude 7 m gratis beperkte voorzieningen